اعتیاد بیماری همه‌گیر و رو به افزایشی است که به تصور بسیاری از مردم فقط مصرف موادمخدر تحت عنوان اعتیاد تلقی می‌شود اما واقعیت جز این است؛ یکی از انواع بسیار نگران‌کننده اعتیاد در جهان امروز اعتیاد پنهان یا همان اعتیاد به مصرف خودسرانه داروهایی است که احتمال وابستگی و اعتیاد دارند.
مصرف دارو بدون ویزیت پزشک علاوه بر عوارض
خطرناک و برگشت‌ناپذیر جسمی و روانی خود می‌تواند سرآغازی برای اعتیاد باشد. این
داروها انواع متعددی از داروهای خواب‌آور تا انواع داروهای مسکن را شامل می‌شوند.
یکی از داروهایی که مصرف خودسرانه آن در چند سال گذشته رایج شده «ترامادول» است.
ترامادول نوعی مسکن صنعتی از دسته ضددردهای
شبیه داروهای مخدر است که در جهان پزشکی برای تسکین دردهای متوسط تا شدید به کار
می‌رود.
به این علت ترامادول، نام اعتیاد خاموش به
خود می‌گیرد که شاید در روزهای اول به ظاهر علائم اعتیاد را نشان ندهد اما با گذشت
زمان و مصرف طولانی‌مدت اعتیاد ایجاد می‌شود و درمانی کاملا شبیه با درمان سوءمصرف
موادمخدری مانند تریاک، هروئین و کراک دارد.
تصور این‌که این دارو شادی‌آور است کاملا
عامیانه و غلط است و فقط به عنوان مسکن قوی و تحت نظر پزشک باید مصرف شود. هم‌چنین
به علت خواص مخدری ضعیفی که دارد، می‌توان از آن به عنوان داروی ترک اعتیاد
استفاده کرد، اما بعدها گزارشاتی از وابستگی و علایم شدیدتری از ترک مصرف در
افرادی که از آن به عنوان داروی ترک اعتیاد یا برای کاهش درد ناشی از ترک اعتیاد
استفاده می‌کردند، ارائه شد.
کارشناس مسمومیت‌های دارویی دانشگاه علوم
پزشکی همدان در این‌باره به خبرنگار ایسنا گفت: عوارض قرص ترامادول از توهم و
سرخوشی تا ایجاد مشکلات قلبی در افراد مختلف متغیر است.
دکتر "مجید حنیفه" تصریح کرد:
ترامادول در دو شکل ظاهری قرص و کپسول در داروخانه‌ها برای تسکین دردهای شدید
استخوانی عضلانی که به مسکن‌های دیگر پاسخ نمی‌دهد، با تجویز پزشک قابل استفاده
است.
وی اظهار کرد: برخی به اشتباه تصور می‌کنند
ترامادول دارویی برای ترک اعتیاد است اما باید گفت که به هیچ عنوان برای ترک
اعتیاد توصیه نمی‌شود، چرا که خود حاوی مخدر بوده و در فرد وابستگی ایجاد می‌کند.
حنیفه با بیان این‌که عوارض قلبی و عروقی
ناشی از مصرف ترامادول خیلی شایع نیست، افزود: در صورتی‌که در افراد موجب عوارض
قلبی عروقی شود، بی‌گمان عوارض ایجاد شده خطرناک بوده و در مواردی هم تغییراتی در
ضربان قلب به همراه دارد.
وی گفت: این قرص عوارض پوستی مانند گر
گرفتگی، قرمز شدن پوست و عوارض داخلی مانند افت فشارخون در حالت ایستاده که منجر
به سرگیجه می‌شود و افت قند خون را به همراه دارد.
این کارشناس مسمومیت‌های دارویی با اشاره به
این‌که عوارض این قرص بسیار متنوع بوده و در افراد مختلف تاثیرات متفاوتی برجای می‌گذارد،
اعلام کرد: گیجی، سردرد، خواب‌آلودگی، بی‌خوابی، ایجاد توهم، تحریک و سرخوشی، خارش
بدن و خشکی دهان نیز از دیگر عوارض ترامادول است.
حنیفه در ادامه گفت: ترامادول عوارض گوارشی
نظیر سوءهاضمه، یبوست و در برخی موارد اسهال را به همراه دارد.
وجود شک و ابهام در اصالت ترامادول‌های
خارجی
وی از وجود شک و ابهام در اصالت ترامادول‌های
خارجی خبر داد و اظهار کرد: قرص‌های ترامادول موجود در داروخانه ایرانی است و هویت
مشخصی دارد، اما ترامادول‌های خارجی که به صورت قاچاق وارد کشور شده و مورد
استفاده قرار می‌گیرد، ایمن نیستند و در اصالت و نوع ترکیبات آن شک و ابهام وجود
دارد.
حنیفه توصیه کرد؛ هرگز برای رفع سردردهای
میگرنی و... اقدام به مصرف خودسرانه قرص‌های ترامادول، به ویژه ترامادول‌های خارجی
نکنید، چراکه این انتخابی درست نبوده و بدون شک عوارض جبران‌پذیری بر روی سلامت
فرد بر جای خواهد گذاشت.
وی در خصوص استفاده از ترامادول به عنوان
داروی ترک اعتیاد گفت: این راهکار به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود چراکه برای ترک
اعتیاد باید علائم بالینی و عوارض گوارشی تا قلبی عروقی فرد مورد کنترل قرار گیرد
و از ماده‌ای که خود زمینه‌ساز ایجاد اعتیاد است، استفاده نشود.
کشف ترامادول‌های قاچاق از عطاری‌ها
مسئول بازرسی ویژه معاونت غذا و دارو
دانشگاه علوم پزشکی همدان نیز گفت: تا کنون مواردی از ترامادول‌های خارجی که به
صورت قاچاق وارد کشور شده‌اند و بعضی عطاری‌ها اقدام به فروش آن می‌کردند، کشف و
با متخلفین برخورد قانونی شده است.
دکتر "رسول اسدی‌منش" با بیان این‌که
ترامادول‌های کشف شده از عطاری‌ها خارجی بوده و تاکنون ترامادول ایرانی کشف نشده
است، تصریح کرد: این قرص‌های قاچاق از مرز وارد کشور می‌شود و متاسفانه توسط دوره‌گردها
و بعضی عطاری‌ها به فروش غیرقانونی می‌رسد.
وی گفت: با گزارش‌های مردمی و کمک نیروی
انتظامی، ترامادول‌های کشف شده ضبط می‌شود و فروشندگان آن ضمن تعطیلی مغازه به
مراجع قضایی معرفی می‌شوند و با آنها برخورد قانونی که شامل حبس و جریمه نقدی است،
صورت می‌گیرد.
اسدی‌منش تصریح کرد: ترامادول‌های ایرانی با
سهمیه‌بندی ویژه‌ای در داروخانه‌های سطح شهر توزیع می‌شود و خوشبختانه تاکنون هیچ
گزارشی از فروش غیرقانونی و بدون نسخه ترامادول در داروخانه‌های استان همدان نشده
است.
وی اعلام کرد: مأموران ما با همکاری نیروی
انتظامی بازرسی‌های دوره‌ای را در عطاری‌ها و مراکز فروش دیگر انجام می‌دهند تا در
صورت مشاهده ترامادول‌ها را کشف و ضبط کنند.
به گزارش ایسنا، مصرف بی‌رویه و خودسرانه
این دارو روز به روز در حال افزایش است و بسیاری از افراد بدون درنظر گرفتن عوارض
آنها، اقدام به مصرف داروها می‌کنند. یکی از دلایل مصرف خودسرانه دارو می‌تواند
تهیه آسان دارو باشد. هم‌چنین عدم فرهنگ‌سازی علت دیگری برای سوءمصرف داروهاست.
فروش دارو به صورت غیرمجاز چند وقتی است که رواج پیدا کرده و برخی از داروها مثل
«متادون» و «ترامادول» سر از عطاری‌ها در آورده‌اند.
C1/22.7.94